Maślan sodu a jelita - czym jest i jaką pełni rolę?

Ten artykuł przeczytasz w 6 minuty.

Autor: Sandra Ataniel | 6 listopada 2025  |  Zdrowie

Spis treści


Maślan sodu jako krótkołańcuchowy kwas tłuszczowy

Do grupy krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (short chain fatty acid - SCFA) należą: kwas octowy, propionowy oraz kwas masłowy, które razem stanowią ok. 83% wszystkich SCFA. Maślan sodu odpowiada średnio za około 15% tej puli i odgrywa kluczową rolę w odżywianiu komórek nabłonka jelitowego[1].

Czy wiesz, że....

Z wiekiem obserwuje się zmniejszenie całkowitej produkcji krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (SCFA) co może wpływać także na dostępność maślanu sodu [1].

Maślan sodu, a odżywianie komórek jelit

Kwas masłowy to krótkołańcuchowy kwas tłuszczowy, będący głównym źródłem energii dla komórek nabłonka jelit - kolonocytów i enterocytów. Znajduje zastosowanie w postępowaniu dietetycznym przy wielu chorobach przewodu pokarmowego [1].

Różnice między kwasem masłowym a maślanem sodu

Czysty kwas masłowy pachnie wyjątkowo odpychająco – przypomina zjełczałe masło, zepsuty ser, a nawet kwaśne mleko.

Maślan sodu to sól sodowa kwasu masłowego. Ma postać stałą, jest znacznie stabilniejszy chemicznie i nie posiada tak intensywnego, nieprzyjemnego zapachu. Dzięki temu to właśnie maślan sodu znajduje zastosowanie w kapsułkach.

Zatem różnica między kwasem masłowym a maślanem sodu nie polega wyłącznie na zapachu - maślan sodu jest praktyczniejszy, bezpieczniejszy w przechowywaniu i łatwiejszy do stosowania w postępowaniu dietetycznym. Jednocześnie zachowuje kluczowe właściwości kwasu masłowego, czyli zdolność do odżywiania komórek układu pokarmowego [1].

Kwas masłowy i maślan sodu - różnice


Czy wiesz, że...

Maślan sodu jest praktyczniejszy, bezpieczniejszy w przechowywaniu i łatwiejszy do stosowania niż czysty kwas masłowy.

Maślan sodu – od czego zależy jego wytwarzanie w organizmie?

Kwas masłowy naturalnie występuje w mleku, serach twardych i produktach fermentowanych (np. kiszonkach czy soi), ale żywność nie może być jego jedynym źródłem – zawarte w niej ilości są zbyt małe, by realnie oddziaływały na nabłonek jelita cienkiego i grubego.

Głównym źródłem endogennego kwasu masłowego jest mikroflora jelitowa. Maślan sodu powstaje w jelitach w wyniku fermentacji niestrawnych węglowodanów przez bakterie jelitowe. Proces ten zachodzi jednak tylko wtedy, gdy w diecie znajduje się odpowiednia ilość błonnika pokarmowego oraz skrobi opornej. Skrobię oporną można znaleźć m.in. w:

  • częściowo zmielonych ziarnach zbóż,

  • nasionach,

  • zielonych bananach,

  • niektórych warzywach [1].

U zdrowych osób zróżnicowana dieta bogata w błonnik pokarmowy wspiera mikroflorę jelitową i naturalną produkcję kwasu masłowego w przewodzie pokarmowym, co zapewnia prawidłowe funkcjonowanie jelit [2].

Czy wiesz, że...

kwas masłowy odpowiada za charakterystyczny zapach i smak dojrzewających serów, np. parmezanu czy ementalera? [1]

Kiedy warto rozważyć stosowanie maślanu sodu?

Maślan sodu stosowany jest w postępowaniu dietetycznym w schorzeniach ze strony układu pokarmowego takich jak:

  • zespół jelita drażliwego IBS,

  • nieswoiste choroby zapalne jelit (wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Crohna),

  • choroby czynnościowe jelit (zaparcia, dolegliwości bólowe, wzdęcia),

  • ostre biegunki różnego pochodzenia,

  • choroba uchyłkowa jelit,

  • zaburzenia mikrobioty jelitowej m.in. w trakcie i po antybiotykoterapii [3].

Żywność specjalnego przeznaczenia medycznego zawierającą maślan sodu stosuje się pod nadzorem lekarza.

Maślan sodu, jako żywność specjalnego przeznaczenia medycznego

Maślan sodu, jako sól sodowa kwasu masłowego, znajduje zastosowanie w żywności specjalnego przeznaczenia medycznego. Przyjmowany pod nadzorem lekarza, maślan sodu może pełnić rolę cennego związku wspierającego odżywiania komórek przewodu pokarmowego.

Kwas masłowy jest włączany w postępowaniu dietetycznym u osób z wybranymi zaburzeniami stanu zdrowia dotyczących układu pokarmowego.

Pamiętaj! Maślan sodu w formie żywność specjalnego przeznaczenia medycznego należy stosować wyłącznie pod nadzorem i zgodnie z zaleceniami lekarza.


Zastosowanie maślanu sodu w zespole jelita drażliwego

Zespół jelita drażliwego (IBS)to przewlekła choroba jelita cienkiego i jelita grubego, w której nie obserwuje się przewlekłego zapalenia nabłonka jelitowego. Choroba ta objawia się zaburzeniami motoryki jelit (biegunki i/lub zaparcia), bólami brzucha, wzdęciami. Objawy mają charakter przewlekły i nawrotowy [3].

W badaniach klinicznych wykazano, że u pacjentów z zespołem jelita drażliwego z przewagą biegunek poziom kwasu masłowego jest wyraźnie obniżony [4].

Jak wybrać dobry maślan sodu w kapsułkach?

Wybór odpowiedniego preparatu z maślanem sodu nie powinien być przypadkowy.

Warto zwrócić uwagę na:

  • zawartość kwasu masłowego, a nie tylko deklarację obecności maślanu sodu – to on odpowiada za kluczowe odżywiania komórek w jelitach,

  • formę podania, która umożliwiała będzie jego stopniowe uwalniane w dalszych odcinkach przewodu pokarmowego - świetnie sprawdzają się w tej roli np. kapsułki z mikropeletkami.

Maślan sodu zamknięty w mikropeletkach

Maślan sodu zamknięty w mikropeletkach - to nowoczesna forma, która:

  • maskuje nieprzyjemny zapach,

  • zwiększa stabilność składnika i chroni go przed działaniem kwasu solnego,

  • uwalnia składniki aktywne tam, gdzie trzeba - szczególnie w jelicie grubym [3].

Maślan sody w formie mikropeletek


Jak przyjmować maślan sodu?

Maślan sodu to żywność specjalnego przeznaczenia medycznego, którą należy stosować zgodnie z zaleceniami i zawsze pod nadzorem lekarza. Jest niekompletnym środkiem spożywczym, dlatego nie może być traktowany jako jedyne źródło pożywienia.

Sposób stosowania i zalecenia:

  • należy przyjmować w formie kapsułek, w trakcie posiłku i popijając wodą,

  • nie należy przekraczać zalecanej porcji,

  • nie stosować w przypadku uczulenia na którykolwiek składnik,

  • nie stosować w sytuacji braku wskazań lekarskich ani u osób zdrowych, u których nie występuje określona choroba,

  • kapsułek nie należy otwierać ani żuć,

  • w razie zaburzeń połykania konieczna jest konsultacja z lekarzem,

  • przed użyciem należy sprawdzić termin przydatności.

W praktyce klinicznej stosowanie pozajelitowe maślanu sodu nie ma zastosowania - jego obecność ma znaczenie w jelitach, dlatego skuteczne jest podanie doustne, najlepiej w formie mikropeletek w kapsułkach.


Maślan sodu - bezpieczeństwo stosowania

Produkt jako żywność specjalnego medycznego przeznaczenia uznawany jest za bezpieczny, pod warunkiem że przyjmowany jest zgodnie z zaleceniami lekarza [5].


  1. Kotunia, Anna, et al. "Kwas masłowy w przewodzie pokarmowym." Przegl. Gastroenterol 5 (2010): 117-122.

  1. Kuczyńska B, Wasilewska A, Biczysko M, et al. Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe – mechanizmy działania, potencjalne zastosowania kliniczne oraz zalecenia dietetyczne. Nowiny Lekarskie. 2011;80(4):299-304

  2. Banasiewicz, Tomasz, et al. "Kliniczne aspekty zastosowania kwasu masłowego w postępowaniu dietetycznym w chorobach jelit." Przegląd Gastroenterologiczny 2010; 5: 329 334 (2010).

  3. Treem, William R., et al. "Fecal short‐chain fatty acids in patients with diarrhea‐predominant irritable bowel syndrome: in vitro studies of carbohydrate fermentation." Journal of pediatric gastroenterology and nutrition 23.3 (1996): 280-286

  4. Banasiewicz, Tomasz, et al. "Kwas masłowy w zapaleniach jelit." Przegląd Gastroenterologiczny 5.5 (2010).

Dlaczego warto wybrać produkty ESSENSEY?

  • Natura

    W ESSENSEY wierzymy w moc natury, która tworzy to, co najlepsze i dlatego czerpiemy z niej sprowadzając surowce z różnych regionów świata. Naturalne ekstrakty roślinne wykorzystywane są do produkcji wysokiej jakości suplementów diety.

  • Eksperci

    Nasze receptury opracowuje sztab ekspertów z dziedziny dietetyki, technologii żywności i mikrobiologii molekularnej. Każdy produkt dopracowujemy z niezwykłą starannością, dbając o odpowiednią przyswajalność, odpowiednią ilość substancji aktywnych, nie zapominając również o przystępnej cenie.

  • Laboratoria

    Produkty ESSENSEY są regularnie badane pod kątem zawartości metali ciężkich i mikrobiologii przez Akredytowane Laboratoria, których wyniki są honorowane przez Główny Inspektorat Sanitarny, Państwowy Zakład Higieny, Główny Inspektorat Weterynaryjny i wiele innych instytucji, z którymi współpracujemy stale w trosce o jakość naszych produktów.

  • Jakość

    Absolutnie nadrzędną wartością dla nas jest wysoka jakość na każdym etapie procesu wytwarzania. Zakład produkujący kapsułki ESSENSEY ma wdrożone normy ISO 22000, ISO 9001. Naszą filozofią działania jest podnoszenie standardów i stałe doskonalenie wszystkich procesów.

Loading...