Zioła

Czym są zioła?

Zioła to szczególne dary natury (pochodzące ze stanowisk naturalnych lub uprawy), które człowiek nauczył się wykorzystywać na swoją korzyść. Stosowane od zarania dziejów, przez nasze babki i prababki. Obecnie ziołolecznictwo uznawane jest za dział farmakologii, który zajmuje się wykorzystywaniem naturalnych lub przetworzonych surowców uzyskiwanych z roślin. 1

Obecne w ziołach związki aktywne w szczególny sposób oddziaływają na organizm człowieka. 2

Zastosowanie ziół

Zioła wykorzystuje się głównie do poprawy procesów trawiennych (rozmaryn)6, do udziału w obronie organizmu przed czynnikami zewnętrznymi (ostropest plamisty)6. Zioła stosowane są przede wszystkim w suplementach diety, herbatkach ziołowych (suszone zioła, a jako dodatek często również suszone owoce) ale również do produkcji kosmetyków i maści. 2 Obecnie na rynki jest szeroki wybór preparatów do codziennego stosowania. Najpopularniejszą formą przyjmowania ziół są produkty zawierające zioła jednorodne, czyli takie, które występują pojedynczo w poszczególnym preparacie.

Ze względu na sposób działania zioła dzielimy na:

• przyprawowe

• miododajne

• używane do celów kosmetyczno-perfumeryjnych

• używki

• herbaty ziołowe

• afrodyzjaki

Celem uprawy roślin zielarskich (ziół) jest uzyskanie specyficznych związków, zwanych substancjami czynnymi. Do związków tych należą:

1. olejki

2. alkaloidy

3. glikozydy

4. garbniki

5. ekstrakty

Najpopularniejsze zioła i ich działanie

Ostropest plamisty

Ostropest plamisty jest jedną z popularniejszych roślin ziołowych (ziół). 3 Preparaty na bazie ekstraktów z nasion tego gatunku są od wielu lat stosowane we wspieraniu funkcji wątroby. 6 Substancją czynną ostropestu plamistego jest sylimaryna. Jest to kompleks związków pochodzenia roślinnego, w którego skład wchodzą flawonoligany. Działa ochronnie na komórki wątroby. 4, 5

Ostropest plamisty przyjmowany regularnie:

• pomaga chronić i regenerować komórki wątroby6

• wspomaga trawienie - przyczynia się do prawidłowej produkcji żółci6

• chroni DNA, białka i lipidy przed uszkodzeniem oksydacyjnym6

• przyczynia się do potencjału detoksykacyjnego wątroby6

• wspomaga oczyszczanie organizmu6

• pomaga utrzymać zdrowe serce6

• utrzymuje prawidłowe stężenie glukozy we krwi6

• bierze udział w obronie organizmu przed czynnikami zewnętrznymi6

Melisa lekarska

Melisa lekarska wykorzystywana była w medycynie od najdawniejszych czasów. W średniowieczu była stosowana w zapobieganiu krwawień dziąseł, bólu zębów, ucha oraz zapalenia oskrzeli. Obecnie to jedno z ziół, które jest stosowane głównie jako suplement, który pomaga w utrzymaniu odprężenia oraz dobrego samopoczucia psychicznego i fizycznego.6 W zależności od sposobu sporządzania ekstraktu z melisy lekarskiej zawartość poszczególnych związków może być różna. W przypadku ekstraktów wodnych i alkoholowych melisy lekarskiej, polifenole są głównymi składnikami, wśród których najwyższą zawartość wykazuje kwas rozmarynowy. 7

Melisa lekarska przyjmowana regularnie:

• wspiera spokój i pomaga w zasypianiu6

• przyczynia się do optymalnego relaksu6

• pomaga w utrzymaniu zdrowego snu6

• przyczynia się do zmniejszenia napięcia6

• pomaga zmniejszyć drażliwość6

Kto powinien stosować zioła?

Zioła przeznaczone są równie dla osób dorosłych, które chcą wspomóc funkcjonowanie swojego organizmu oraz jego poszczególnych narządów.

Zioła mogą być również stosowane u osób, które mierzą się z zaburzeniami funkcjonowania poszczególnych narządów i układów. Doskonałym przykładem jest pokrzywa, która wspomaga funkcję wydalniczą nerek. 8

Osoby chcące wspomóc funkcjonowanie wątroby powinny skorzystać z dobrodziejstwa ostropestu plamistego. Dzięki substancjom aktywnym pomaga on regenerować i chronić komórki wątroby. 6 Dzięki wsparciu produkcji żółci może wspomóc trawienie, co jest niezwykle ważne np. w okresie kiedy dieta obfituje w ciężkie i tłuste potrawy.

Bibliografia:

1. Habior, A. (2012). Zioła i suplementy diety a ryzyko uszkodzenia wątroby. Gastroenterologia Kliniczna. Postępy i Standardy, 4(2), 59-68.

2. Kapusta, F. (2007). Zioła i ich znaczenie dla człowieka. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu. Technologia, 12(1172), 7-19.

3. Andrzejewska, J., & Skinder, Z. (2006). Ostropest plamisty-uwagi o nazewnictwie, substancjach czynnych i rozwoju rośliny. Acta Scientiarum Polonorum. Agricultura, 5(1), 5-10.

4. P. Siudem, K. Paradowska, Sylimaryna jako lek i suplement diety, “Lek w Polsce” 2018, nr 9, s. 6-9.

5. Caputa, J., Nikiel, A., Ramos, P., & Pilawa, B. Zastosowanie spektroskopii EPR do badania właściwości antyoksydacyjnych ekstraktów z ostropestu plamistego. Analiza, produkcja i zastosowanie substancji oraz komponentów pochodzenia roślinnego, 155.

6. Lista PENDING opublikowana na podstawie Rozporządzenia Komisji (UE) NR 432/2012 z dnia 16 maja 2012 r. ustanawiającego wykaz dopuszczonych oświadczeń zdrowotnych dotyczących żywności, innych niż oświadczenia odnoszące się do zmniejszenia ryzyka choroby oraz rozwoju i zdrowia dzieci.

7. Połumackanycz, M., Wesołowski, M., & Viapiana, A. (2020). Właściwości prozdrowotne melisy lekarskiej (Melissa officinalis L.). Farmacja Polska, 75(12), 659-663.

8. Kulwikowska, A., Lewandowska, S., & Imko-Walczuk, B. (2011). Rola roślinnych surowców kosmetycznych w leczeniu schorzeń dermatologicznych wywołanych hiperandrogenizmem. Przegl Dermatol, 98, 128-133.